İstanbul Üniversitesi, 21-24 Kasım 2023 tarihlerinde astronomi tarihi konulu uluslararası bir kongreye ev sahipliği yaptı. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Bilim Tarihi Bölümü ve Fransız Anadolu Araştırmaları Enstitüsü iş birliği ile “Channels of Transmission of Astronomical Knowledge in the Ottoman World (14th-18th Centuries)” başlıklı uluslararası kongre, bir yıllık hazırlığın ardından, 21-22 Kasım’da Rektörlük Binası Doktora Salonu’nda ve 23-24 Kasım’da Edebiyat Fakültesi Genel Kurul Salonu’nda gerçekleşti.
Bu uluslararası kongrenin amaçlarından biri, Akdeniz ve Osmanlı İmparatorluğu’nun bir parçası olan tüm topraklar dahil olmak üzere, 14. yüzyıldan 18. yüzyıla kadar Osmanlı dünyasında teorik ve uygulamalı astronomi tekniklerine ait yöntem ve üretimin tarihini araştırmaktı. Bu amaç doğrultusunda kongre 5 tema üzerine yoğunlaştı: Kütüphaneler, Arşivler ve Müzeler Aracılığıyla Astronomi Mirasının İzini Sürmek; Astronomi ve Astrolojiyle İlişkili Olarak Siyaset, Din ve Güç; Astronomi Teorileri ve Uygulamaları; Mistisizm, Astroloji ve Büyü; Astronomi ve Astroloji ile İlişkili Olarak Botanik, Tıp ve Tarım
Bu temalar çerçevesinde on dört oturuma ayrılan programda, Türkiye’de ikamet eden 16 konuşmacının yanı sıra İran (7), Fransa (2), Hollanda (3), Rusya (2), Tayland (2 ortak bildiri), Almanya (2 ortak bildiri), Hindistan (3 ortak bildiri) ve İskoçya, Cezayir, Mısır, İtalya, Katar, Polonya, İspanya, ABD ve Özbekistan’dan birer konuşmacı bir araya geldi. Ayrıca konunun uzmanlarından oluşan oturum başkanları, elliyi aşkın dinleyicinin katılımı ve her günün son oturumunda 30-45 dakikalık değerlendirmeler ve genel sorulardan oluşan bir “yuvarlak masa” tartışmalarıyla, Osmanlı astronomi mirasına ait kanallar çeşitli perspektiflerden dört gün boyunca yoğun bir şekilde tartışıldı. Konferansın dördüncü gününde ayrıca, üç öğrencinin (ikisi ortak sunum) posterlerini onar dakikalık sunumlarla anlattığı bir poster oturumu da düzenlendi.
Kongre değerlendirmesi için bakınız:
Jan P. Hogendijk, An interdisciplinary Congress on Ottoman Astronomy at Istanbul University, Osmanlı Bilimi Araştırmaları / Studies in Ottoman Science, vol. 25, Issue, 1, 2024, pp. 191-203.
Kongre özet kitapçığını buradan indirebilirsiniz:
