Osmanlı takvimleri, başta bilim tarihi olmak üzere Osmanlı zihniyet tarihi, gündelik hayat tarihi, inanç tarihi, sanat tarihi, tıp tarihi, doğa tarihi, çevre tarihi ve halk bilimi gibi birçok alan için değerli bir kaynak konumundadır. Bu kaynakların uzun bir dönem aralığında yapılacak karşılaştırmalı analizi, takvimlerde ortaya konulan bilim anlayışlarının aydınlatılması; takvimlerin içerdiği bilgilerle muhatapları, yani takvim kullanıcıları arasındaki ilişkinin tespiti; takvimlerin bilim tarihi yazımındaki yerlerinin tespiti ve modern bilim tarihi yazım yöntemleri açısından değerlendirmesi gibi konulara imkân sağlamaktadır. Bu konuşmamızda, bir vaka çalışması olarak “Osmanlı’da Bilimsel Etkinliğin Teorik ve Pratik Yönleri Üzerine Karşılaştırmalı Bir Çalışma: Yıllık ve Daimî Takvimler (1550-1710)” (TÜBİTAK-1003 Öncelikli Alanlar Destekleme Programı, proje no: 119K827) başlıklı projemiz kapsamında kullanılan analiz yöntemleri ve karşılaşılan problemler, şu sorular çerçevesinde ele alınmıştır: Bilimsel metinlerin analizinde içerik odaklı ve bağlam odaklı yaklaşımların sunduğu imkân ve zaaflar nelerdir? Bilimsel teorilerin tarihini yazarken süreklilik ve özgünlük arasındaki denge nasıl kurulmalıdır?
Kaynak: Danışan, Gaye. “Osmanlı Takvimlerinin Analizinde Uygulanan Yöntemler ve Karşılaşılan Problemler Üzerine Bir Değerlendirme.” II.Uluslararası Prof. Dr. Fuat Sezgin İslam Bilim Tarihi Sempozyumu Bildiriler Kitabı. edt. M. Cüneyt Kaya, Gürsel Aksoy, Nihal Özdemir, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Yayınevi, 2023, baskıda).